De chefkok als merk

Deze tekst maakt onderdeel uit van de herziene versie van het boek ‘Het Merk IK (r)’, dat verschijnt in november 2009.

De wat oudere lezer herinnert zich Lonny Gerungan (1956) nog, misschien wel de eerste TV kok in Nederland. In 1997 lanceerde de TROS hem met het programma ‘De reistafel’. Lonny’s personal brand van kok met hoge aaibaarheidsfactor maakte hem bekend. Tot aan de dag van vandaag is zijn agenda goed gevuld met tal van culinaire workshops, masterclasses en demonstraties.

Eind vorige eeuw werden chefkoks regelmatig uitgenodigd in televisieprogramma’s. Het ging dan vaak om een inhoudelijke bijdrage van keurige experts van onbesproken gedrag. Cas Spijkers was hiervan het beste voorbeeld.

Joop Braakhekke

Tot Joop Braakhekke (1941) op de buis verscheen. De flamboyante en gastronomische televisiekok en uitbater van o.a Le Garage in Amsterdam Zuid maakte naam met zijn programma ‘Kookgek’, waar hij zelf ook menig glas wijn tijdens de uitzending verorberde. Dit was nieuw! Zijn televisiecarrière en daarbij behorende kookboekenreeks maakte ook van Joop een bekende Nederlander.

Jamie Oliver

Begin van de 21e eeuw verscheen het boek ‘The Naked Chef’ van Jamie Oliver (1975). De twintiger, klaarblijkelijk zonder jarenlange ervaring, stal de show met zijn jonge, frisse uitstraling en zijn laagdrempelige recepten. Jamie verscheen wereldwijd in tal van televisieprogramma’s, schreef een eindeloze reeks boeken, opende een restaurantketen ‘Fifteen’. En dit alles zonder de jarenlange ervaring van zijn oudere collega chefs.

Jamie bereidde de weg voor vele televisiekoks, allen met een eigen uitstraling. Gordon Ramsey (1966), de bozige, strenge leermeester, die vloekend schoon schip maakt in verwaarloosde restaurants met programma’s als ‘Hell’s kitchen’ en regelmatig in opspraak komt door zijn te grove taalgebruik.

Herman den Blijker

Of de Rotterdamse evenknie Herman den Blijker (1958), met het programma ‘Herrie in de keuken’ en de gelijknamige boeken. Herman ontpopt zich als een handig ondernemer, die zijn televisiepersoonlijkheid omzet in klinkende munt met een uitdijend horeca-imperium.

De Haagse Pierre Wind (1965) heeft als schrijvende kok weer een dichterlijk en rauw imago, mede door zijn boektitels ‘Wind aan de kook’ of ‘Patatje oorlog’, met Bart Chabot. Met deze laatste titel introduceerde hij de snackster, voor de betere snackbars.

Sonja Bakker

Het domein van koken is zeker geen louter mannelijke aangelegenheid. Het meest succesvolle voorbeeld van een vrouwelijk personal brand is natuurlijk Sonja Bakker, die zelfs een eigen werkwoord op haar naam heeft staan. Zij is echter zelf geen chef-kok.

Een goede Personal Branding kan voor koks behoorlijk lucratief zijn. Inkomsten kunnen gegenereerd worden uit lezingen, workshops of andere optredens, waarvoor bij sommigen duizenden euro’s wordt betaald. Ook kan het opleveren om je (bekende) naam te verbinden aan restaurants of andere horecagelegenheden. Ook kookboeken en columns kunnen een bron van inkomsten zijn.

Het komt steeds vaker voor dat dat commerciële bedrijven televisiekoks inschakelen voor de versterking van hun eigen merknaam. Cas Spijkers is al jaren verbonden aan de keukenmachines van Princess. En Tefal zag zijn omzet stijgen door de samenwerking met Jamie Oliver. Inmiddels heeft Tefal een nieuwe rijzende ster aan zich verbonden, de jonge Mathijs Vrieze. Blijkbaar is het merk Tefal gebaat bij sterkere merkpersoonlijkheden.