Doe mij maar een crisis

Dat zul je niet gauw op je wensenlijstje zetten voor Sint of Kerstmis, een crisis. Toch? Ik niet inderdaad. De kado’s die we wel vragen hebben meer te maken met plezier, comfort, schoonheid en gemak. Klopt dat?

Crisis

Een crisis brengt immers juist een oncomfortabel gevoel met zich mee, het brengt ongemak en frustratie. Het gevoel geen invloed te hebben of niet capabel te zijn om ermee om te gaan, om het aan te kunnen. Akelig gevoel.

Toen ik eind 20 was diende de eerste echte persoonlijke crisis zich aan in mijn leven. En daar is het niet bij gebleven. Vooral in de eerste periode nadat mijn partner aan het herstellen was van een hersentumor, volgden crises elkaar op. En soms stapelden ze zich zelfs op, bovenop elkaar. Crisis in onze relatie, crisis tussen de artsen van twee ziekenhuizen, in ons gezin met onze oudste zoon, met anderen. Verschrikkelijk.

Op het moment zelf als ik er middenin zit vind ik het heel heftig, ondraaglijk bijna en voel ik een overdosis aan emoties die alle kanten op gaat. Een vat buskruit heb ik mezelf dan wel eens mee vergeleken. Haast niet te doen.

Blessing in disguise

Gek genoeg, als de hevigheid van de emoties wat is neergedwarreld, dan zie ik ook wel dat het me wat oplevert; de ‘blessing in disguise’.

Ik wil jullie daarover een mooi verhaal laten zien van een beroemde psychiater rabbijn Abraham Twerski. Hij geeft in dit filmpje (1,5 minuut) aan hoe kreeften omgaan met crisis en stress. Kan me voorstellen dat je nu niet denkt “goh dat heb ik altijd al willen weten” maar geloof me, hier kunnen wij veel van leren. Voor de kreeften is stress een aanleiding om zich terug te trekken en te groeien, een nieuw pantser te ontwikkelen. Wij mensen zijn van nature meer geprogrammeerd ervan weg te gaan, weg van de stress, weg van de pijn.

Pijn

Evolutionair gezien begrijpelijk want bij pijn – ook al is het geen fysieke pijn – is onze instinctieve beweging ervan weg te gaan. Het activeert iets in ons reptielenbrein (amygdala) waardoor we gaan vechten vluchten of bevriezen. Maar hoe ironisch; als je iets angstvallig weg probeert te houden, blijft het juist hardnekkiger bestaan … Misschien in eerste instantie op de achtergrond, sluimerend, maar weg gaat het niet.

Een andere beroemde psycholoog (Carl Jung) benoemt dit mooi: What you resist persists. Wat we daarvan kunnen leren is dat je datgene wat je in eerste instantie geneigd bent uit de weg te gaan, dus toch beter kunt aankijken, ermee stoeien en bij de horens vatten. Want dan krijgt het andere proporties en wordt het beter hanteerbaar. En ben je in staat om hierin een stap te zetten.

Noodzaak om te veranderen

Een crisis laat zien dat er een noodzaak is om te veranderen. Het dwingt je om het anders te doen, omdat het niet meer gaat zoals het ging. Of het nou een burn-out betreft, crisis in je relatie, een ontslag of conflict met je baas, je compagnon of je familie, als je blijft doen wat je deed krijg je wat je kreeg. Zo zou je het ook groter kunnen trekken; de financiële crisis, de Brexit, de EU-crisis; het laat zien dat het anders moet. Eigenlijk ook zo als die kreeften; in tijden van crisis een stap terug doen, reflecteren en de verandering doormaken die nodig is. Groeien dus.

Dit terugtrekken en even ‘blijven hangen’ bij dat oncomfortabele gevoel heeft mij wel wat opgeleverd. Ik heb geleerd stil te staan bij die onrust of datgene waar ik normaal van wegloop en het te beschouwen als een soort vriend. Dan kan ik er als het ware mee in gesprek gaan en heeft het mij veel zinnigs te vertellen. Het helpt me om laatjes open te trekken die ik anders dicht laat. Het leert me te blijven vechten voor waar ik in geloof, ook als het moeilijk wordt.

Hulp

Dit klinkt misschien zwaar en eenzaam, maar je hoeft het ook weer niet helemaal alleen te doen. Soms kunnen vrienden of familie je erbij helpen, of je partner. Alleen al je gedachten en gevoelens hardop delen met anderen kan helpen. Hoe spannend dat soms ook is. En soms is het wijs om een coach of therapeut in te schakelen. Die kan je helpen het vanuit andere hoek te bekijken of blinde vlekken onder ogen te zien en het anders te benaderen.

Hulp van een coach stelde mij in staat om keuzes te maken en dwong me knopen door te hakken. Het liet me inzien wat echt belangrijk voor mij is, namelijk mijn gezin én mijn ambitie om zelf met coaching mensen te helpen bij belangrijke momenten in hun leven.

Het heeft mij opgeleverd dat ik mezelf beter ken en met anderen durf te delen wat er in me omgaat. Dit brengt me naast fantastisch werk, fijne vriendschappen en mooie contacten, ook dat we hecht zijn als gezin en hecht in de relatie met m’n man. En dat maakt mij intens gelukkig.