Ik vroeg 100 'werkgeluk' auteurs naar hun advies voor 2019

• Beschouw elk probleem als creatieve energie.
  Een probleem is niets anders dan de frustrerende ervaring dat een verlangen (nog) geen vorm gevonden heeft. Koester dit verlangen. Het is de bron van creativiteit; de onvermijdelijke noodzaak op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden.
• Wees egocentrisch als het gaat om je verlangens.
  Wat wil je? Wat wil je echt? Wat je dat ook echt? Of schuilt er nog een verlangen achter je verlangen? Durs hardop te zeggen wat je ten diepste wilt.
• Wees altruistisch als het gaat het verwezenlijken van je verlangens.
  Wat verlangt de ander naar; je partner, collega, baas of (potentiele) klant? Wil de ander dat echt? Of schuilt er een verlangen achter dat verlangen? Durf ongegeneerd te onderzoeken waar de ander naar verlangt.

• Obedientia : Luister aandachtig met een open hart en geest of luister niet.
  Door met je volle aandacht aanwezig te zijn tijdens een gesprek of een vergadering waarbij je ook je oordelen en meningen parkeert, kun je beter de wijsheid die je gesprekspartners in pacht hebben, horen. Daarmee vergroot je je eigen werkplezier en dat van die ander. En waarschijnlijk win je een hoop tijd doordat je goed luistert.
• Tip 2: Contact houden met je eigen bronnen van wijsheid
  Door te vertragen en naar binnen te keren hou je contact met je eigen interne bronnen van wijsheid. Juist in tijden van drukte helpt het om te vertragen. Stress vernauwt onze blik: we gaan over op de automatische piloot omdat we in tijden van nood teruggrijpen op dat wat we gewend zijn te doen. Door te vertragen ontstaat er weer rust en ruimte waardoor je andere oplossingen kunt bedenken en betere beslissingen kunt nemen.

• Mediteer. De beste manier om te verwerken en te ordenen wat je allemaal al weet of hebt meegemaakt. Ieders wijsheid is veel groter dan hij/zij geneigd is te denken, en mediteren helpt je te oogsten. Mediteren kost minder tijd dan het oplevert :)
• Slaap genoeg en goed. Het belang van slaap voor vitaliteit en geluk wordt onderschat. Bereid een goede slaap voor door minimaal een half uur schermloos fijne dingen te doen
• Bezoek minder congressen en netwerkbijeenkomsten. Ze kosten waanzinnig veel tijd, en de opbrengst is vaak gering. Je kunt beter duurzame dingen doen om je netwerk te onderhouden. Heb eens een goed één op één gesprek over zaken waar het écht om gaat.

Gelukkiger

De eerste stap is om te streven naar het gelukkiger maken van anderen en van jezelf. Ik zie hoe mensen beginnen te stralen als ze vertellen hoe ze hebben bijgedragen aan het geluk van anderen. Wacht dus niet met zelf gelukkiger worden voordat je je op anderen richt.

Kracht en kwetsbaarheid

De tweede stap is om je kracht en je kwetsbaarheid te ontdekken. De paradox is dat je, juist door je kwetsbaarheid onder ogen te zien, je kracht kunt ontdekken en vergroten. Met die kracht maak je anderen en jezelf gelukkig(er).

Leren

Bewust en speels leren, dat is de derde stap naar werkgeluk. Wie in een steeds veranderende omgeving wil blijven werken aan het geluk van anderen en zichzelf, wil blijven leren. Doe je dat op een speelse manier, dan kun je alles wat je tegenkomt zien als een mogelijkheid om te leren. Leren kan op kennis, vaardigheden en op persoonlijkheid. Sommigen ‘ikken’ hebben een te grote rol in ons leven gekregen. De perfectionistische ik bijvoorbeeld. Leren om bijvoorbeeld een mildere ik meer ruimte te geven, kán op een speelse manier. We mogen vallen en opstaan, lachen en weer verder gaan!

Doelen

Doelen stellen én gelukkig zijn in het hier en nu, dat is de vierde stap naar werkgeluk. Kun je hier en nu, terwijl je deze woorden leest, je gelukkig voelen? Dat kan juist als je weet welke richting je op wilt. Mijn doel voor 2019 wordt om een boek te schrijven over werk- én levensgeluk. Een doe-boek. Geïntegreerd met mijn ervaringen als zenleraar. Zo’n doel geeft me richting en rust. Wat wordt jouw doel voor 2019?

• Durf geluksbesluiten te nemen. Dat zijn de zwaardere keuzes die je niet eerst gaat stukrekenen (heb ik dan nog genoeg geld? Waar haal ik de tijd vandaan om...?) maar die je neemt vanuit een diepere overtuiging die zo sterk bij jóu hoort dat je ze wellicht niemand uit kan leggen (noch hóeft uit te leggen)
• Maak onderscheid tussen oppervlakkige deining en de diepere onderstroom van geluk ennricht vervolgens je energie op de laatste. Verbaas je er eerst gerust over hoeveel energie je nu nog stopt in deining; zaken die weliswaar urgentie en aandacht vragen maar niet over jouw duurzame geluk gaan.
• Kies bewust voor groepen die jou geluk bevorderen. Als groepsdieren laten we graag zien bij wie we willen horen. We liken wat af! Gebruik dit in je voordeel en sluit je aan bij mensen waar je je mee verbonden voelt, word groepslid en gebruik hun energie om zelf ook gelukkiger te worden. En natuurlijk, verlaat die andere groepen!

• Mijn gouden tip voor het creëren en vasthouden van werk-geluk is je te realiseren dat je professioneel alleen tot bloei kunt komen in een omgeving die je de mogelijkheden geeft om te groeien en bloeien.
• Ik krijg veel mailtjes van mensen die burnout hebben gekregen door hun werk, dan even thuis mogen uitrusten, waarna ze in een reïntegratietraject gestopt worden om zo snel mogelijk weer aan de slag te kunnen. In… precies dezelfde werkomgeving die hen juist ziek heeft gemaakt. Gek genoeg denkt iedereen (management, bedrijfsarts, de werknemer zelf) dat ze het probleem op deze manier kunnen fixen.
• De meeste mensen vinden hun werk leuk, maar raken gestrest door de mensen waarmee ze moeten werken: nare collega’s, beslissingen van het management die niemand begrijpt en daardoor elke dag weer voor frustraties zorgen, open-plan kantoorinrichting waardoor je je niet kunt concentreren, werk dat afgerafeld moet worden omdat snelheid en kwantiteit belangrijker gevonden worden dan kwaliteit.
• Werken in een onvruchtbare werkomgeving holt je emotioneel uit. Je kunt je wel voornemen dat je je na burnout niet meer gek laat maken… maar de ziekteverzuim-cijfers liegen er niet om. Na de eerste burnout volgt standaard een tweede, en vaak nog een derde burnout. Net zolang totdat je inziet dat je eenvoudigweg niet kunt functioneren — laat staan jezelf kunt ontplooien — in een ziekmakende werkomgeving.
• Als je geluk in je werk zoekt, is het niet alleen belangrijk dat je iets doet wat je voldoening geeft, maar dat je dat ook doet met mensen die je waarderen en stimuleren.
• Als je op dit moment geen plezier in je werk hebt (ook al vind je je werk an sich okay) dan raad ik je aan om niet te blijven hangen en langzaam maar zeker in de onvermijdelijke burnout te glijden. Heus, het wordt niet vanzelf beter. Ook niet in het nieuwe jaar. Houd op met jezelf voor de gek te houden en kom in actie. Ga op zoek naar een gezonde, stimulerende, inspirerende werkomgeving, of begin voor jezelf.
• Wees mindful hoeveel impact je werk heeft op je gemoedstoestand, en hoe dit ook je gezin beïnvloedt. Als jij beter in je vel zit, dan ben je een leuker, aardiger en geduldiger mens met meer aandacht voor de mensen om je heen.

Of je nu bij een advocatenkantoor op de Zuidas werkt of bij de gemeente Noordenveld (ik mocht de afgelopen maanden lesgeven op beide plekken), overal willen mensen graag gelukkig zijn in hun werk. En het goede nieuws is: daar kun je zelf iets aan doen.

Ik heb dit niet van mijzelf. Mijn vrouw volgde een online cursus Happiness at Work van de Universiteit van Berkeley en bestookt me sindsdien dagelijks met haar kennis. In haar cursus stond het PERK-model centraal. PERK is een acroniem voor de vier pijlers onder ons werkgeluk: Purpose, Engagement, Resilience, Kindness (een hoger doel, betrokkenheid, veerkracht en vriendelijkheid).

• Purpose draait erom dat jouw dagelijkse werkzaamheden passen bij jouw belangrijkste persoonlijke waarden. Je doet dingen waar je van houdt en in gelooft. Een favoriete casus van de mensen op Berkeley is het buitensportbedrijf Patagonia. Door de oprichter en de werknemers van dit bedrijf wordt veel belang gehecht aan natuurbescherming en gezinsleven. Dit vertaalt zich onder meer naar gebruik van duurzame materialen en kinderopvang bij de werkplek.
• Engagement gaat over de emotionele betrokkenheid bij je werk. Volgens de Berkeley-docenten spelen drie elementen daarbij een hoofdrol. Allereerst: plezier. Bijvoorbeeld leuk contact met collega’s. Ten tweede: autonomie, de ruimte om zelf te beslissen over je agenda, je taken en je persoonlijke ontwikkeling. En als derde: de gelegenheid om werk te doen waar je in opgaat en niet telkens op de klok zit te kijken.
• Resilience focust op de vraag of je kunt dealen met tegenvallers. Kun je ervan leren en je aanpassen aan nieuwe omstandigheden? Dit is essentieel voor je werkgeluk, volgens de Berkeley-mensen. Maar hoe vergroot je je persoonlijke veerkracht? Mindfulness blijkt te helpen. Leren om minder af te dwalen en meer met je gedachten bij je huidige activiteiten te zijn. Onderzoek van psychologen Matt Killingsworth en Daniel Gilbert liet enkele jaren geleden zien dat we ongeveer de helft van de tijd aan andere dingen denken dan aan de taak die we uitvoeren. Bovendien bleek dat dit afdwalen ons vaak somber maakt.
• Kindness draait om vriendelijkheid tussen collega’s. Volgens Berkeley begint dat met ouderwetse beschaving. Respectvol met elkaar omgaan, spullen delen, goed luisteren naar elkaar, complimenten geven. Dat soort dingen. Wil je een stapje verder gaan, dan moet je jezelf oefenen in pro-sociaal gedrag: werken aan je empathie, compassie en dankbaarheid. Deze eigenschappen leiden niet alleen tot meer werkgeluk, maar ook tot betere samenwerking.

Interessant is dat iedereen aan wie mijn vrouw dit PERK-lijstje voorhoudt, zelf wel iets kan verzinnen om z’n werkgeluk te vergroten. Voor mij bleek punt drie echt belangrijk. Ik pieker veel te vaak tijdens en over mijn werk. Meer genieten van het moment is een vaardigheid waar ik aan ga werken. Ondanks aanvankelijke reserves wil ik dit jaar – eindelijk – eens meedoen aan een cursus mindfulness.

Ook interessant. Met het PERK-model in de hand snap je beter dat mensen prima gelukkig kunnen zijn in heel verschillende werkomgevingen. Veel van de punten op het lijstje draaien namelijk niet om de organisatie of je functie, maar om dingen waar je zelf de baas over bent. Wie doelbewust zoekt naar de positieve kanten van zijn werk, wie zelf beslissingen neemt over zijn loopbaan, wie bovendien niet te veel piekert en aardig is voor anderen, kan misschien wel overal gelukkig worden. Op de Zuidas en in Noordenveld.

Ben Tiggelaar (verschenen als column in NRC)